แมมขนแกะ แคคตัสสุดโดดเด่นจากตระกูลแมมมิลลาเรีย (Mammillaria) ที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากในกลุ่มผู้เลี้ยงแคคตัส ด้วยลักษณะที่แสนโดดเด่นและมีเอกลักษณ์ เพราะตลอดทั้งลำต้นถูกปกคลุมด้วยขนสีขาวนวลสวย หนาฟูฟ่องราวกับขนแกะ ทั้งยังถูกพัฒนาและปรับปรุงสายพันธุ์จนทำให้มีฟอร์มขนหลากหลายรูปแบบ และมีให้เลือกทั้งชนิดที่มีหนามและไร้หนาม
อย่างไรก็ตามด้วยลักษณะอันแสนจะคล้ายคลึงกับ แมมขนแมว จึงอาจทำให้ผู้เลี้ยงมือใหม่หรือแม้กระทั่งผู้เลี้ยงที่มีประสบการณ์การเลี้ยงต้นแคคตัสมานานแล้ว อาจเกิดความสับสนระหว่างแมมขนแกะและแมมขนแมวได้เช่นเดียวกัน
ข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับแมมขนแกะ
ชื่อทั่วไป: แมมขนแกะ (Fishhooks, Snowball Cactus, Powder Puff Cactus)
ชื่อวงศ์: Mammillaria
ชื่อวิทยาศาสตร์: Mammillaria bocasana cv. Multilanata
สปีชีส์: Mammillaria spinosissima, Mammillaria albilanata, Mammillaria elongata, Mammillaria backebergiana, Conchilinque, Mammillaria longimamma, Mammillaria columbiana, Mammillaria compressa, Mammillaria mammillaris
ถิ่นกำเนิดแมมขนแกะ: แมมขนแกะเป็นต้นแคคตัสที่จัดอยู่ในวงศ์แมมมิลลาเรีย (Mammillaria) ซึ่งมีถิ่นกำเนิดในประเทศเม็กซิโก
ลักษณะทางพฤษศาสตร์ของ
ลำต้น:
ลักษณะลำต้นส่วนใหญ่มักเป็นหัวทรงกลม อาจพบต้นทรงกระบอกเรียวสูงได้บ้างประปราย ลำต้นอวบน้ำ มีสีเขียวอ่อนไปจนถึงสีเขียวเข้มขึ้นอยู่กับชนิดของสายพันธุ์ มีความสูงประมาณ 5-12 เซนติเมตร และมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3-8 เซนติเมตร
เนินหนาม:
มีลักษณะเรียวเล็กคล้ายทรงกระบอก ลักษณะอ่อนนุ่ม ยาว 6-8 มิลลิเมตร อาจมีใบที่ลดรูปเป็นหนามสีขาวอ่อนนุ่มขึ้นกระจุกที่ซอกเนินหนาม ไม่มียาง
ใบ:
ส่วนของใบลดรูปเป็นหนามเป็นเส้นเรียวเล็กคล้ายเส้นขน หนามด้านข้างเป็นสีขาว และอ่อนนุ่มกระจายปกคลุมหนาแน่นทั่วลำต้น ยาวได้ถึง 20 มิลลิเมตร หนามกลางบริเวณตุ่มหนามมีสีน้ำตาลแดง ยาว 5-10 มิลลิเมตร บริเวณปลายโค้งเป็นทรงตะขอและแข็ง
ดอก:
เป็นดอกเดี่ยว รูปทรงกรวยขนาดเล็ก มีขนาดความยาว 13-22 มิลลิเมตร เส้นผ่านศูนย์กลาง 15 มิลลิเมตร ดอกออกแทรกระหว่างตุ่มหนาม มีสีขาว ขาวครีม สีเหลือง และสีชมพูหลายเฉด เริ่มติดดอกในช่วงฤดูใบไม้ผลิและฤดูร้อน แต่สำหรับในประเทศไทยที่มีอากาศร้อน จึงทำให้ต้นแมมขนแกะออกดอกได้ตลอดทั้งปี
ผล:
เป็นฝักทรงรีหรือทรงกระบอก เมื่อสุกจะเปลี่ยนจากสีเขียวไปเป็นสีชมพูเข้มหรือสีแดงเข้ม เมล็ดภายในฝักขนาดเล็กและมีสีน้ำตาลอมแดง
แมมขนแกะ และ แมมขนแมว แตกต่างกันอย่างไร
สาเหตุที่ทำให้แมมขนแกะและแมมขนแมวมีลักษณะที่คล้ายคลึงกันเป็นอย่างมาก นั่นเป็นเพราะแมมขนแกะ (Mammillaria bocasana cv. Multilanata) เป็นแคคตัสที่ถูกพัฒนาและปรับปรุงสายพันธุ์มาจากแมมขนแมว (Mammillaria bocasana) โดยนักพัฒนาและปรับปรุงสายพันธุ์ได้พยายามพัฒนาแมมขนแมวให้มีหนามหรือขนสีขาวที่ฟู และหนามากยิ่งขึ้นจนเกิดเป็นสายพันธุ์แมมขนแกะ นอกจากนี้ยังพัฒนาให้มีฟอร์มขนหลากหลายรูปแบบ เช่น
- แมมขนแกะมอนส์ ที่มีฟอร์มขนจับตัวกันเป็นกระจุกที่บริเวณเนินหนาม ขนค่อนข้างสั้น มองเห็นลำต้นได้มาก
- แมมขนแกะขนฟู ที่มีขนสีขาวฟูยาว เรียงตัวไม่เป็นระเบียบอย่างหนาแน่น สังเกตเห็นลำต้นได้น้อย
- แมมขนแกะพันธุ์ผสม สายพันธุ์นี้ส่วนใหญ่มักเกิดจากการนำแมมขนแกะไปพัฒนาสายพันธุ์ร่วมแมมขนแมว เพื่อดึงเอาข้อดีและลักษณะที่โดดเด่นของแต่ละสายพันธุ์มาไว้ด้วยกัน ทั้งมีขนสีขาวที่ยาวและแน่น ดอกสีชมพูหลายเฉดตั้งแต่สีชมพูอ่อนไปถึงสีสีชมพูเข้ม
ทั้งนี้เราสามารถสังเกตความแตกต่างระหว่างแมมขนแกะ และแมมขนแมว ได้ดังนี้
- แมมขนแกะจะมีขนสีขาวนุ่มฟูและหนาแน่นจนมองเห็นลำต้นได้น้อย ในขณะที่แมมขนแมวขนจะไม่แน่นเท่า และสังเกตเห็นลำต้นได้ชัดกว่า
- แมมขนแกะที่ถูกพัฒนาสายพันธุ์ขึ้นมา มักมีหนามที่สั้นกว่าหรือในบางชนิดถูกพัฒนาให้ไม่มีหนาม
- แมมขนแกะที่ถูกพัฒนาสายพันธุ์จนมีลักษณะที่โดดเด่น ด้วยขนที่นุ่มฟูและหนาแน่น มีฟอร์มขนให้เลือกหลายรูปแบบ จึงทำให้แมมขนแกะมักมีราคาสูงกว่าแมมขนเมว
การดูแลแมมขนแกะ
การดูแลแมมขนแกะนั้นไม่แตกต่างไปจากการดูแลต้นแคคตัสสายพันธุ์อื่น ๆ ทั้งเรื่องวัสดุปลูก กระถาง หรือการให้ปุ๋ยเพื่อบำรุงต้น เพียงแต่ต้องให้ความสำคัญเรื่องแสงแดดและการรดน้ำเป็นพิเศษ
- แสงแดด แมมขนแกะ แมมขนแมว เป็นแคคตัสที่ต้องการแสงแดดค่อนข้างมาก โดยควรได้รับแสงแดดอย่างน้อย 6-10 ชั่วโมง/วัน อาจนำต้นมาวางรับแดดในช่วงเช้าให้ครบชั่วโมง พยายามหลีกเลี่ยงแสงแดดในตอนบ่ายเพราะแดดค่อนข้างแรง จนอาจทำให้ลำต้นไหม้ได้ เมื่อแมมขนแกะได้รับแสงแดดอย่างเพียงพอ ก็จะทำให้ขนขึ้นฟูสวยและช่วยให้ติดดอกได้ดี
- การรดน้ำ แมมขนแกะ แมมขนแมว เป็นแคคตัสที่ไม่ต้องการน้ำเยอะและไม่ชอบความชื้น การรดน้ำเพียง 1 ครั้ง/สัปดาห์ก็ถือว่าเพียงพอแล้ว โดยให้รดที่โคนต้น หลีกเลี่ยงการรดน้ำลงบนลำต้นโดยตรงเพราะจะทำให้ขนไม่ฟูและเกิดปัญหาต้นเน่าได้
การขยายพันธุ์ของของแมมขนแกะ
วิธีการขยายพันธุ์แมมขนแกะสามารถทำได้ด้วยการเพาะเมล็ด และการต่อยอดหรือการกราฟต์ (ไม่เหมาะกับการปักชำ เพราะแมมขนแกะมีการแตกหน่ออ่อนค่อนข้างน้อย) วิธีที่ได้รับความนิยมมากที่สุด คือ การเพาะเมล็ด เพราะแมมขนแกะติดดอกออกฝักอย่างสม่ำเสมอ อีกทั้งวิธีการเพาะเมล็ดยังทำได้ง่าย และทำให้ได้ต้นกล้าของแมมขนแกะในปริมาณมาก
โรคและปัญหาที่พบบ่อย
โรคที่พบในแมมขนแกะเป็นโรคที่พบได้ทั่วไปในแคคตัสสายพันธุ์อื่น ๆ เช่น โรคเน่า (Rot), โรคราสนิม (Rust), เพลี้ยหอย (Scale Insect), เพลี้ยแป้ง (Mealybug), ไรแดง (Red Spider Mites) เป็นต้น
หากเริ่มสังเกตเห็นอาการผิดปกติของต้นแมมขนแกะ แมมขนแมว สีของต้นเริ่มเปลี่ยนเป็นสีเหลืองหรือน้ำตาล ยอดไม่เดิน การเจริญเติบโตหยุดชะงัก ให้สันนิษฐานเบื้องต้นว่าต้นแคคตัสเริ่มมีอาการของโรค และควรแยกกระถางแคคตัสที่มีอาการออกจากต้นอื่น ๆ เพื่อป้องกันการลุกลามและแพร่กระจายของโรค จากนั้นจึงใช้วิธีการรักษาโรคอย่างเหมาะสมเพื่อช่วยแมมขนแกะ แมมขนแมวกลับมายืนต้นสวยอีกครั้ง ด้วยการกรีดหรือตัดส่วนที่เป็นโรคทิ้ง การฉีดพ่นหรือทายา เป็นต้น
ความเชื่อในการเลี้ยงต้นแมมขนแกะ
นอกจากคุณประโยชน์ด้านความสวยงามของแมมขนแกะแล้วนั้น ยังมีความเชื่อกันว่าการปลูกเลี้ยงต้นแคคตัสเอาไว้ในบ้านหรือสถานที่ทำงาน จะช่วยส่งเสริมดวงในด้านเงินทอง ความมั่งคั่งและช่วยดึงดูดโชคลาภและเรื่องดี ๆ เข้ามา
โดยเฉพาะอย่างยิ่งแมมขนแกะ ที่มีขนนุ่มฟู มีลักษณะคล้ายกับขนแกะ ซึ่ง “แกะ” นับเป็นสัตว์ที่ชาวจีนโบราณยกย่องให้เป็นหนึ่งในสัตว์มงคลและถูกจัดให้เป็นเป็นสัญลักษณ์แห่งความโชคดี ความเจริญรุ่งเรือง มั่งคั่งสินทรัพย์และความสำเร็จ ผู้คนส่วนใหญ่จึงนิยมปลูกแมมขนแกะไว้เพื่อประดับตกแต่งบ้านเรือน สำนักงาน ร้านค้า ฯลฯ เพื่อตกแต่งให้บรรยากาศดูสวยงาม ร่มรื่น และช่วยเสริมความสิริมงคล ให้พบแต่ความโชคดี ทำมาค้าขายเจริญรุ่งเรืองมากยิ่งขึ้น
