ฮีเลียมฟลอร่า หรือ Sun Pitcher เป็นพืชกินแมลงชนิดหนึ่ง ที่มีถิ่นกำเนิดในที่ราบสูงเตปุย อเมริกาใต้ พืชเหล่านี้เป็นที่รู้จักในวงกว้างเพราะโครงสร้างที่เป็นเอกลักษณ์และมีความโดดเด่น มันวิวัฒนาการตัวเองให้สามารถดักจับและย่อยแมลงเพื่อเป็นอาหารแก่ตัวมันเองได้ ฮีเลียมฟลอร่า นั้นเป็นไม้ล้มลุกยืนต้น ที่เติบโตในพื้นที่ชื้นแฉะ สามารถเติบโตได้ในพื้นที่ที่มีแสงแดดและสารอาหารต่ำ
ลักษณะของต้น ฮีเลียมฟลอร่า
เนื่องด้วยพืชสกุลนี้มีถิ่นอาศัยในบริเวณแถบเวเนซุเอลา ความสูง 900-3000 เมตร ที่มีฝนตกชุก มีสายพันธุ์ย่อย 23 ชนิด บางชนิดมีความสูงเพียงไม่กี่เซนติเมตรและบางชนิดอาจสูงได้ถึง 4 เมตร จัดเป็นไม้ประเภทไม้ล้มลุกยืนต้นมีเหง้าในดิน
ต้น Heliamphora มีลำต้นเรียวสูง มีใบที่วิวัฒนาการเป็นกับดักสำหรับจับแมลง กับดักจะเต็มไปด้วยของเหลวเหนียวที่มีหน้าที่ดึงดูดแมลงด้วยกลิ่นของมัน และใช้ในการดักจับแมลง ซึ่งเมื่อมีแมลงมาติดกับแล้ว ตัวพืชก็จะใช้ของเหลวเหนียวนั้นย่อยแมลงจนกลายเป็นสารอาหารให้แก่ตัวเอง พืช Heliamphora นั้นสามารถเติบโตในพื้นที่เปียกชื้นและแอ่งน้ำ และโดยทั่วไปมีความทนทานต่อน้ำขังสูง พวกมันยังปรับตัวให้เข้ากับการเติบโตในสภาพแวดล้อมที่สูงที่มีแสงแดดและสารอาหารต่ำ
ใบมีลักษณะม้วนเข้าหาและบรรจบติดกันเป็นกรวยคว่ำ และมีพื้นผิวคล้ายหนังหรือขี้ผึ้ง มีรูปร่างที่คล้ายกับแตรหรือกรวย มีช่องเล็ก ๆ ที่ด้านบนเพื่อรอรับแมลงที่เข้ามาติดกับ ภายในท่อมีขนแทงลงไปด้านในเพื่อให้แมลงที่หลงเข้าไปไม่สามารถเดินออกมาจากปากแตร สุดท้ายแมลงจึงถูกบีบให้เดินลงไปด้านล่างที่มีน้ำย่อย การเรียงตัวกันคล้าย ๆ กับดอกกุหลาบที่ฐานของต้นโดยให้กับดักหันขึ้นฟ้า กับดักของมันจะมีสีเขียวหรือสีแดง ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์
ลักษณะที่กล่าวมารวมถึงกลไกกับดักที่ใช้จับแมลงดูเผินๆอาจคล้ายกับต้นไม้กินแมลงตระกูลอื่นอย่างซาราซีเนีย
นอกจากนี้ พืชฮีเลียมฟลอร่ายังมีดอกขนาดเล็ก ซึ่งมักจะมีสีเหลืองหรือสีขาว ดอกไม้เหล่านี้เกิดจากการผสมเกสรของแมลงนั่นเอง
สิ่งที่คุณควรรู้หากต้องการปลูก Heliamphora
การขยายพันธุ์ : พืชฮีเลียมฟลอร่าสามารถขยายพันธุ์ได้โดยการแตกหน่อ โดยคุณจะต้องค่อย ๆ ขุดต้นไม้ขึ้นมาและแบ่งส่วนของมันออกเป็นส่วนเล็ก ๆ อย่างระมัดระวัง นำส่วนเล็ก ๆ ที่แบ่งออกมาจากต้นไปปลูกแยกไว้ในกระถาง
ให้แสงทางอ้อม : พืชชนิดนี้สามารถทนต่อแสงแดดตรง ๆ ได้ อย่างไรก็ตาม ไม่แนะนำให้วางมันให้โดนแสงแบบตรง ๆ ควรวางพืชไว้ในที่ที่ไม่โดนแสงมากจนเกินไป แต่โดนไออุ่นจากแสงแทน อาจจะมีหน้าต่างกั้นระหว่างแสงแดดและตัวพืช เนื่องจากหากโดนแสงตรง ๆ อาจจะทำให้ใบไหม้ได้
ทำให้พืชอบอุ่นเข้าไว้ : พืชฮีเลียมฟลอร่าชอบสภาพแวดล้อมที่มีความอบอุ่นและชื้น แนะนำให้เก็บไว้ในที่ที่มีอุณหภูมิระหว่าง 5-27 องศาเซลเซียส อาจลำบากซักหน่อยถ้าดูจากสภาพอากาศในเมืองไทยบ้านเรา วิธีการเลี้ยง Heliamphora แบบตู้กระจกและสวนขวดโดยให้แสงจากหลอดไฟจึงเป็นที่นิยมในการเลี้ยงพืชชนิดนี้ให้สมบูรณ์และงอกงาม
วัสดุปลูก : ที่แนะนำคือ Sphagnum, perlite หรือดินสำหรับพืชน้ำ ในสัดส่วนเท่า ๆ กัน หรืออย่างใดอย่างหนึ่ง
ใส่ปุ๋ยเท่าที่จำเป็น : พืชชนิดนี้วิวัฒนาการให้สามารถทนต่อสภาพแวดล้อมที่สารอาหารต่ำหรือขาดสารอาหารได้ ดังนั้นคุณเลยไม่ต้องให้อาหารหรือใส่ปุ๋ยให้มันมากนัก แนะนำให้ให้ปุ๋ยมันเท่าที่จำเป็น ไม่ต้องให้เยอะหรือให้ทุกวัน เพราะสารอาหารที่เยอะเกินไปอาจจะทำลายพืชได้
รดน้ำอย่างสม่ำเสมอ : แม้ว่ามันจะไม่ได้ต้องการสารอาหารในการดำรงชีวิตมากนัก แต่มันก็ชื่นชอบที่จะอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ชื้น แฉะ เปียก เราจึงแนะนำให้คุณฉีดพ่นน้ำเป็นประจำ หรือจะวางเครื่องเพิ่มความชื้นไว้ใกล้ ๆ ก็ได้ หรือจะวางกระถางไว้ในถาดที่เทน้ำไว้ เพื่อให้พืชดูดซับความชุ่มชื้นอย่างสม่ำเสมอ สิ่งนี้จะทำให้พืชเติบโต และมีสุขภาพพืชที่แข็งแรง
ปกป้องจากศัตรูพืช : ถึงมันจะเป็นพืชกินแมลง แต่มันก็อ่อนแอต่อศัตรูพืชมาก ๆ เช่น เพลี้ย เพลี้ยแป้ง เพื่อป้องกันไม่ให้ศัตรูพืชมาทำลายพืชที่คุณรัก สิ่งสำคัญคือการตรวจสอบพืชอย่างสม่ำเสมอเพื่อหาสัญญาณของศัตรูพืช และเร่งกำจัดให้ทันก่อนที่มันจะลุกลามไปทั้งต้น
บทส่งท้าย
สุดท้ายนี้ ด้วยการที่ฮีเลียมฟลอร่าเป็นพืชจากแดนไกลอย่างทวีปอเมริกาใต้ การปลูกในประเทศไทยนั้นค่อนข้างยาก แต่ก็ไม่ได้ยากเกินไป เพียงแต่เราต้องใช้วัสดุอุปกรณ์เพื่อช่วยควบคุมปัจจัยต่างๆในการเลี้ยงค่อนข้างเยอะ นอกจากความรู้แล้วความเอาใจใส่ก็สำคัญมาก ๆ เช่นเดียวกันสำหรับการปลูกพืชชนิดนี้ การเก็บข้อมูลและตรวจสอบมันอย่างสม่ำเสมอ จะทำให้มันสามารถเติบโตได้อย่างมีประสิทธิภาพ
