กุหลาบหนู(Fairy Rose) หรือบางคนอาจรู้จักกันในชื่อ ดอกยี่สุ่น เป็นกุหลาบขนาดแคระไม้ดอกขนาดเล็ก เติบโตในกระถางได้ดี ซึ่งในประเทศไทยนั้นเป็นไม้กระถางยอดนิยม เพราะเหมือนกับเอาดอกกุหลาบที่ได้ชื่อว่า ราชินีของเหล่าดอกไม้มาย่อขนาดให้เล็กลง แรกเริ่มตอนเข้ามาในไทย มีการเพาะเลี้ยงและขยายพันธุ์เป็นสีแดงเป็นส่วนมาก แต่ปัจจุบันมีการเพาะพันธุ์เพิ่มเติม มีทั้ง แดง ขาว ส้ม ชมพู หรือ ดอกสองสีในต้นเดียว โทนเข้มอ่อนที่หลากหลาย มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Rosa chinensis jacq. var. minima Voss เป็นพืชในวงศ์ ROSACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของกุหลาบหนู หรือ ยี่สุ่น
ยี่สุ่นนั้นเป็นไม้ดอกที่มีความสวยงามน่ารัก เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก ดอกเหมือนกับเอาดอกกุหลาบมาย่อส่วนให้มีขนาดเล็กลง ความสูงประมาณ 20-50 เซนติเมตร ลำต้นมีหนามเหมือนกุหลาบ ใบทรงรี มีขอบหยัก โค้งมน ปลายแหลม หูใบอยู่ติดกับก้านใบ มีสีเขียวสดใส สีดอก ที่มีการเพาะพันธุ์กันมากในช่วงแรกคือสีแดง แต่ปัจจุบันนั้น มีเพาะกันหลายสีมากขึ้นทั้ง แดง ขาว ชมพู และ มีสองสีในต้นเดียวกัน
โดยตัวดอกจะออกเป็นดอกเดี่ยวๆที่ปลายยอด ลักษณะกลีบดอกมีทั้งกลีบดอกชั้นเดียวและหลายชั้นผสมกัน มีกลีบ 5 กลีบ โดยเกสรตัวผู้ และ เกสรตัวเมียอยู่แยกจากกัน โดยต้นไหนที่มีสองสีผสมกัน ปลายกลีบดอกขาวโคนดอกอาจสีแดง เวลามีดอกจะสวยงามสดใสโดยเฉพาะถ้าปลูกเรียงกันเยอะๆ จะสวยงามลานตามาก และ เป็นพันธุ์ไม้ดอกที่มีดอกให้ได้ตลอดทั้งปี เป็นไม้ที่เหมาะกับเมืองร้อนอย่างประเทศไทย ชอบแดดจัด ไม่ชอบน้ำเยอะ
การดูแลและขยายพันธุ์กุหลาบหนู
การดูแลกุหลาบหนูไม่ได้ยากนัก แต่หากจะให้พืชสมบูรณ์แข็งแรงสวยงามเต็มที่ ควรใส่ใจรายละเอียดดังต่อไปนี้
1.การขยายพันธุ์
กุหลาบหนูสามารถขยายพันธุ์โดยวิธีการ ปลูกถ่ายอวัยวะ โดยมากทำโดยการต่อกิ่ง โดยการตัดกิ่งเป็นรูปตัวที และเลือกดอกตูมจากกลางกิ่งที่พัฒนามาดีแล้วในปีเดียวกันโดยตัดดอกตูมใส่เข้ารูปตัวที ที่ทำไว้ มัดด้วยเทปใส โดยหลังจากการต่อกิ่ง ควรนำไม้ที่กำลังเพาะพันธุ์หลบแดดไว้ในที่ร่ม โดยทั่วไปสามารถแกะเทปออกได้หลักจาก 15 วัน และ จะอยู่รอดได้แน่นอนหากหลังจาก 30 วันผ่านไปแล้วยังรอดอยู่
2.น้ำและแสง
ควรให้น้ำทุกๆ 2 วัน และต้องสัมพันธ์กับการรับแสง วันไหนแดดแรงควรให้น้ำมากขึ้นอย่าให้ผิวดินแห้ง และกุหลาบหนูไม่ชอบน้ำขังซึ่งต้องคอยระวังจุดนี้ในช่วงฤดูฝนเพราะรากจะเน่าได้ง่าย เมื่อเข้าฤดูหนาวพืชจะพักตัวและให้ดอกน้อยลง ควรให้น้ำน้อยลงในฤดูหนาวเพราะฤดูนี้แล้ง ค่าความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศต่ำ อาจทำให้พืชดอกแห้งเหี่ยวเร็วและอ่อนแอฟื้นตัวช้า
3.การย้ายปลูก นำลงดิน
ดอกยี่สุ่น หรือ กุหลาบหนูนั้นเป็นไม้ดอกที่สามารถปลูกได้ทั้งในกระถาง หรือ ปลูกลงดินก็ได้ โดยผู้ปลูกจะต้องหาสถานที่ที่มีแสงแดดมากพอเพราะไม้ดอกชนิดนี้ชอบแดด ดินต้องมีความอุดมสมบูรณ์และระบายน้ำออกได้ดี โดยถ้านำลงดินควรเป็นดินที่ไม่เคยผ่านการปลูกต้นกุหลาบมาก่อน เนื่องจาก อาจมีการติดเชื้อที่เหลือตกค้างเอาไว้ในดินได้นั้นเอง
การย้ายสถานที่ปลูกสามารถทำได้ทุกฤดู ยกเว้นฤดูหนาวเท่านั้น โดยการย้ายต้นไม้ลงดินนั้นให้ขุดหลุมที่ใหญ่กว่าตัวกระถางเดิม 2 เท่า ใส่ปุ๋ยเล็กน้อยที่พื้นหลุม ถมดินและบดอัดดิน สามารถปลูกหญ้าอินทรีคลุมที่ผิวหน้าดินได้ เพื่อป้องกันวัชพืชที่เติบโตเร็ว และ รักษาความร้อนของราก
ในช่วงแรกที่ทำการย้ายต้นไม้ลงดินนั้นอย่าให้ดินแห้งกรัง ควรรดน้ำบ่อยๆในช่วง 1-2 อาทิตย์แรกเพื่อกันการเกิดภาวะขาดน้ำ หลังนำลงดินแล้วอาจทำการตัดกิ่งออกบ้าง เพื่อลดการดูดสารอาหารที่มากเกินไป อาจเหลือกิ่งทิ้งไว้เพียง 4-5 กิ่งก็เพียงพอ โดยก่อนนำลงดินนั้นควรสังเกตรากและกิ่ง ตรงจุดไหนที่เสียหรือไม่ค่อยดีสามารถทำการตัดออกก่อนนำลงดินได้เพื่อป้องกันราที่ลุกลามเพราะพืชยังไม่แข็งแรง
ถึงแม้พืชชนิดนี้จะย้ายปลูกได้ทุกฤดูยกเว้นฤดูหนาว แต่ให้ดีที่สุดควรเป็นช่วงฤดูใบไม้ร่วง(ปลายฝนต้นหนาว) ข้อแนะนำของการปลูกในกระถาง คือ ควรเพิ่มขนาดกระถางทุกปีโดยทำการเปลี่ยนในฤดูอื่นนอกจากฤดูหนาว
การเก็บเกี่ยวดอกเพื่อประดับ
กุหลาบหนูนั้นเป็นไม้ดอกที่ยอดเยี่ยม ทรงเหมือนกุหลาบย่อส่วน ที่สำคัญ ให้ดอกได้ตลอดทั้งปี โดยดอกสามารถตัดได้โดยตรงจากกรรไกรตัดกิ่งที่มีความคม ที่ดีสุดควรเก็บดอกไม้ในตอนเช้า ที่อากาศยังไม่ร้อนมากนัก เพื่อหลีกเลี่ยงการขาดน้ำจากการคายน้ำออกของต้นไม้ในตอนเที่ยงวัน หลังจากเก็บแล้วตัดแต่งกิ่งที่ตัดมาให้เป็นลักษณะ 45 องศา เพื่อให้เป็นการเพิ่มพื้นที่ในการดูดน้ำ หลักตัดแต่งเสร็จควรนำลงแจกันหรือภาชนะที่จะใส่ประดับ มีน้ำสะอาด ทันทีเพื่อกันการขาดน้ำ
โรคและปัญหาของกุหลาบหนูที่พบได้
- ดอกไม้แห้ง และ เหี่ยว เกิดได้จากหลายสาเหตุ อาจเป็นเพราะดอกนั้นหมดอายุตามปกติ หรือ เพราะการเปลี่ยนสภาพแวดล้อมอย่างกะทันหัน วิธีแก้ ถ้าเป็นการแห้งตามปกติของอายุนั้นไม่ต้องทำอะไร หากเกิดจากการเปลี่ยนสภาพแวดล้อมให้ลองสังเกตให้น้ำ ไม่ควรมากหรือน้อยเกินไป
- หลังจากมีการบานเสร็จ ดอกไม้จะเริ่มแห้ง และร่วงโรยเร็วผิดปกติ ถ้าเกือบทุกดอกในต้นนั้นพบอาการเดียวกัน ควรสังเกตดินว่าลักษณะดินนั้นมีการอุ้มน้ำที่เพียงพอไหมการระบายน้ำไวไปหรือเปล่า
- ศัตรูพืช ด้วงใบ เป็นแมลงขนาดเล็กขนาด 10-20 มิลลิเมตร โดยมันจะแทะใบให้เกิดรูๆตามใบไปทั่วต้น อาจกำจัดโดยการเขย่าหาตัว และนำออกมา
บทสรุป
กุหลาบหนูเป็นไม้ดอกยอดนิยม ปลูกลงกระถางก็ได้ ลงดินก็ดี สามารถปลูกได้ง่าย ทนอากาศร้อนซึ่งเป็นอากาศประจำเมืองไทยได้ดี ที่สำคัญสามารถให้ดอกได้ตลอดทั้งปี มีสรรพคุณสามารถฟอกอากาศได้ดี สรรพคุณสามารถกระตุ้นการไหลเวียนเลือดได้ ทำให้ผิวสวย โดยวิธีทำนั้น กลีบดอกสามารถนำมาทำเป็นชากุหลาบได้ อาจชงล้วนๆหรือผสมกับชาชนิดอื่นก็ได้เช่นกัน
บทความดอกไม้อื่นๆ
