อากาศบริสุทธิ์เป็นเหมือนสิ่งที่ผู้คนหาใช้ดำรงชีพได้ง่ายทุกครั้งที่หายใจเข้าออก แต่ก็ไม่ง่ายนักถ้าปัจจุบันคุณอาศัยอยู่ใจกลางเมืองหลวงและต้องสวมหน้ากากกันมลพิษฝุ่น PM 2.5 อยู่ หลายบ้านอาจเลือกซื้อเครื่องฟอกอากาศติดตั้งในบ้าน เพราะฟอกอากาศได้รวดเร็วทันหายใจดี ทว่าบางคนเลือกประหยัดงบด้วยการซื้อต้นไม้ปลูกในบ้านไว้ดูดซับอากาศมากกว่า แต่แว๊บหนึ่งก็แอบสงสัยเหมือนกันว่าต้นไม้ฟอกอากาศได้จริง ๆ เหรอ? จะดีกว่าไหมถ้าบทความนี้ทำให้คุณเข้าใจกระบวนการกับต้นไม้ฟอกอากาศเหล่านั้น
พบกับทางเรา preserved-flower.biz เช่นเคย ซึ่งนำเหล่าสารพัดต้นไม้ฟอกอากาศยอดนิยมที่ทนแดดฝนเป็นมงคล ดูดสารพิษ และแก้ภูมิแพ้มาแนะนำสำหรับปลูกในบ้านกัน
ต้นไม้ฟอกอากาศได้จริงเหรอ ?
หากย้อนกลับไปสมัยคาบเรียนวิทยาศาสตร์ตอนเด็ก เราน่าจะคุ้นเคยกับเรื่องต้นไม้คายออกซิเจนกันบ้าง ทว่าก็อดคิดไม่ได้ว่าต้นไม้ก็มีส่วนสร้างคาร์บอนไดอ็อกไซด์ช่วงกลางคืนเช่นกัน แล้วแบบนี้จะ work เหรอถ้านำต้นไม้มาปลูกในบ้านและห้องนอนของเรา อย่างไรก็ตาม งานวิจัยด้านวิทยาศาสตร์หลายแห่งรวมถึง NASA ได้ค้นพบว่าต้นไม้มีส่วนช่วยฟอกอากาศให้บริสุทธิ์จากการดูดซับสารพิษ (Pollutants) และให้จุลินทรีย์ในรากย่อยสลายเป็นอาหารหล่อเลี้ยงชีวิต ก่อนจะปล่อยออกซิเจนเย็นสดชื่นผ่านปากใบ ดังภาพประกอบด้านล่าง
Phytoremediation เรื่องเก่าเล่าใหม่ที่ไม่เคยจางหาย
เพียงแค่บอกว่า Phytoremediation คือกระบวนหนึ่งของพืชที่ทำให้สารพิษในสิ่งแวดล้อมจางหายไปดังที่ศูนย์สารสนเทศวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีอธิบายก็คงไม่เห็นภาพเท่าการบอกว่า ‘ต้นไม้’ กอบกู้โลกเราได้อย่างไรบ้าง แน่นอนว่าต้นไม้แต่ละชนิดต่างมีคุณสมบัติและการดูดสารพิษเป็นอาหารได้หลากหลายวิธี ที่เห็นพบบ่อยมี 3 แบบใหญ่ ได้แก่
- Phytoextraction: รูปแบบการดูดสารพิษจากดินลงสู่ราก จากนั้นส่งผ่านให้จุลินทรีย์ย่อยสลายเป็นอาหารหล่อเลี้ยงรากหรือยอดลำต้น โดยพืชที่ใช้วิธีการสกัดนี้จะมีลำต้นที่เล็กและเติบโตช้า
- Phytovolatilization: เป็นวิธีดึงสารพิษที่กระจายในอากาศเข้าสู่ดินแล้วโดยอาศัยแรงดันจากการคายน้ำที่ต้องทำเป็นปรกติสาวสารพิษขึ้นมาหล่อเลี้ยงตัวเอง จากนั้นจึงคายออกซิเจนออกมาผ่านปากใบ
- Rhizofiltration : เมื่อเห็นคำว่า ‘Filter’ จะต้องเกี่ยวข้องกับการกรองสารพิษ โดยใช้ ‘ราก’ซึ่งอุดมด้วยแบคทีเรียคอยดูดซับสิ่งที่มีประโยชน์สำหรับพืชเพื่อดำรงชีพ มักพบในกลุ่มพืชในน้ำ
4 ต้นไม้ฟอกอากาศแนะนำแก้ภูมิแพ้ในบ้าน
หลังจากพูดถึงเรื่องกระบวนการฟอกอากาศของพืชเรียบร้อยแล้ว ทีนี้เรามาล่ารายชื่อต้นไม้ฟอกอากาศที่ทนแดดฝนและเสริมมงคลในบ้านกันว่าต้นไหนบ้างที่ดูเข้าตาคุณที่สุด
1. เบญจมาศ
เบญจมาศ(ชื่อวิทยาศาสตร์ Chrysanthemum) ใครจะรู้เล่าว่าดอกเบญจมาศงามช่อใหญ่ไม่ได้มีดีแค่ความมงคล ทว่ายังช่วยฟอกอากาศบริสุทธิ์ให้เราหายใจสะดวกขึ้น ทั้งนี้หากวางไว้ใกล้หน้าต่างที่ลมและแสงแดดลอดส่องภายในบ้านจะช่วยกรองสารพิษจำพวกแอมโมเนียที่พบมากในพลาสติก ปุ๋ย กลิ่นน้ำมัน ยาดม ซึ่งหากสูดดมมากไปจะทำให้เนื้อเยื่อจมูกแสบร้อนและตาลาย
วิธีดูแลรักษา: ควรปลูกไว้ในร่มที่พอโดนแดดธรรชาติยามเช้าจรดเย็น หรืออย่างน้อย 6 ชั่วโมงเป็นอย่างน้อย โดยปลูกไว้ในดินกระถางที่ชื้นพอเหมาะ ทั้งนี้อย่าลืมใส่ปุ๋ยบำรุงมันในช่วงฤดูฝนด้วยล่ะ
ความหมายแฝงเร้น: เบญจมาศจัดเป็นพืชไม้ดอกมากความหมายในหลายวัฒนธรรม บางทีก็เป็นที่นิยมใช้เป็นลวดลายสื่อความหมายถึงความสูงส่ง รื่นรมย์ และบริสุทธิ์บนแจกันชามกังไสลายครามงาม
2. ว่านหางจระเข้
มาถึงพืชฤทธิ์เย็นบรรเทาปวดแสบน้ำร้อนลวกอย่าง ‘ว่านหางจระเข้’ (ชื่อวิทยาศาสตร์ Aloe Vera) ซึ่งหากใครได้ยินชื่อแล้วคงรู้สึกเย็นผิวกันบ้าง ว่านหางจระเข้จัดเป็นพืชมากฟังก์ชั่นที่ไม่ว่าจะเป็นสมุนไพรทุเลาบาดแผล หรือฟอกอากาศบริสุทธิ์ก็ทำได้ไม่ขาดตกบกพร่อง โดยมันช่วยดูดซับสารพิษจากเบนซินและฟอร์มัลดีไฮด์ซึ่งเป็นสารก่อมะเร็งที่พบบ่อยจากผลิตภัณฑ์ผงซักฟอก กาว สีย้อม ยาง น้ำยาเคลือบเงาและถูพื้น
วิธีดูแลรักษา: ควรปลูกที่ร่มแดดรำไรหรือโดนเพียงแดดโรยราในยามเช้าถึงสาย เพราะลำต้นอาจไหม้ได้หากเจอแดดแรงยามบ่าย รดน้ำเช้าเย็นพอให้ดินชุ่มชื้นซึ่งระบายอากาศดี อยู่ง่ายเพียงใส่ปุ๋ยปีละครั้ง
ความหมายแฝงเร้น: เนื่องจากเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดทางแอฟริกาใต้และตะวันออก ว่านหางจระเข้จึงมีความหมายโดยนัยเกี่ยวพันกับองค์ประกอบน้ำและดวงจันทร์ โดยคำว่า ‘Aloe’ ในภาษาสันสกฤตแปลว่า ‘เทพธิดา’ อีกทั้งในบางวัฒนธรรมยังหมายถึงมิตรภาพและรักที่ยืนยงไม่เสื่อมคลาย
นอกจากนี้ความเชื่ออียิปต์โบราณยังแทนความหมายถึงการปกป้องและชำระล้างให้บริสุทธ์ เนื่องจากเป็นวัตถุดิบสำคัญสำหรับคงสภาพผิวหนังของมัมมี่ของเชื้อพระวงศ์และกษัตริย์
3. Rubber plant
ต้นยางอินเดีย (Indian Rubber plant) จัดเป็นต้นไม้ฟอกอากาศสุด Classy ติดใจใครหลายคน ด้วยรูปลักษณ์ใบเงางามเรียบหรู จึงมีมูลค่าสูงกว่าไม้ประดับทั่วไปตามท้องตลาด ซึ่งช่วยกรองสารพิษกลุ่มฟอร์มัลดีไฮด์ เบนซิน ไซลีน และไตรคลอโรเอทิลีนที่พบในยาฆ่าแมลง น้ำยาล้างฟิล์ม ลิควิด น้ำยาเคลือบเงาได้เป็นอย่างดี
วิธีดูแลรักษา: ควรวางไว้บริเวณแดดส่องรำไร 5 – 7 วันเพื่อปรับสภาพแวดล้อม เปลี่ยนดินพร้อมผสมยากันเชื้อราเป็นระยะ และพรมน้ำและเช็ดใบให้เงางามอยู่เสมอ
ความหมายแฝงเร้น: แทนความหมายถึงความอุดมสมบูรณ์ ความมั่งคั่งและความสุข หากจัดวางต้นยางอินเดียซึ่งมีทรงใบกลมตรงมุมบ้านจะช่วยลดทอนพลังที่เปรียบเสมือน ‘หอกปลายแหลม’ ที่พุ่งเข้าและออกจากตัวอ่อนกำลัง ชักจูงพลังความมั่งคั่งสู่ตัวบ้านได้ง่าย
4. กล้วยไม้
Orchid ไม่ใช่ยี่ห้อเนยที่กลิ่นหอมอร่อยปากอย่างที่เข้าใจ แต่คือต้นกล้วยไม้แสนสวยที่คนไทยต่างคุ้นเคย แถมหลายคนคาดไม่ถึงว่ามันฟอกอากาศบริสุทธิ์ให้เราหายใจได้ด้วย เพียงดูดซับสารพิษไซลีน โทลูอีน และฟอร์มัลดีไฮด์เข้าไป เพียงเท่านี้คุณก็นอนหลับเต็มตาไร้กังวลตลอดคืน
วิธีดูแลรักษา: สามารถอยู่ในที่โล่งแจ้งแสงแดดจ้าได้ เพียงเราให้น้ำและความชื้นที่เพียงพอเพื่อรักษาอุณหภูมิกล้วยไม้ไม่ให้สูงเกินไป ขณะเดียวกันไม่ควรลดน้ำช่วงฤดูหนาวบ่อยเพราะต้นไม้อาจเกิดอาการสะท้านคล้ายคนที่เจ็บไข้
ความหมายแฝงเร้น: โดยทั่วไปมักหมายถึงความเลิศประเสริฐงามและเจริญก้าวหน้า ทว่าบางวัฒนธรรมเช่นกรีกนิยามกล้วยไม้แทนการสืบเผ่าพันธุ์ บางทีใช้แทนความรู้สึกรักที่ไม่อาจหยุดคิดถึงอีกฝ่ายได้ หากใครอยากมัดใจใคร กล้วยไม้ช่วยได้!
References
บทความอื่นๆที่คุณอาจสนใจ
